دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)
نووسین و ئاماده‌کردنی: ئه‌نوه‌ر سوڵتانی
شیعری ژمارە ١٣٣
ئاخ و سکاڵا
|
من و بسکی لە بەژنی بەرزی هاڵاین
وەکوو یەک، دەردەداری بەژن
و باڵاین قاقڵاوا، ١٣٥٢ی هەتاوی (لاپەڕە ٩٣ و ٩٤ ی چاپی ئەنیسی و ١٦٠ ی چاپی جەعفەر) _____________________________________________ عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا 'من وبسکی'یە کە لە فەردی مەتلەعی شیعرەکە وەرگیراوە. چاپی جەعفەر 'ئاخ وسکاڵا'ی لە فەردی مەقتەع وەرگرتووە. ساڵی گوترانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا دەست نیشان نەکراوە. ئاوات وەک کەسایەتی، کەسێکی خاوەن تەوازوع و خۆ بەکەمزان بوو و کەمتر باسی خۆی کردووە ئەگەریش کردبێتی خۆهەڵکێشان نەبووە و بە پێچەوانە، خۆی سەرکۆنە کردووە و بە کەم داناوە بۆ نموونە لە نەعتی خودادا خۆی بە 'پیرە گەماڵ'ی ئەو ناودەبات و لە ستایشی پێغەمبەردا دەڵێ 'من سەگێکی بەردەرگاتم' هەر ئەوانەش نا، سەدان جار لێرە و لەوێی شیعرەکانیدا خۆی بە بێ مشوور و سەرسەری و بێ فیکر وحەواس وبەدبەخت و بێچارە و .... ناودەبات و کەم واهەیە سیفەتێکی چاک بداتە پاڵ خۆی ئەگەریش بیدات، فیداکاری و ئیخلاسە. هەروەها، لە زۆر شوێندا شاعیر خۆی لەگەڵ دیاردەی سروشتی یان شتێک دەخات کە ئەو دیاردە یان شتە، خۆی خاوەنی سیفەتێکی نەباش بێت. دەڵێی لەهەموو ئەو دەربڕینانەدا خەریکە خۆی لەپشت شتێک دەشارێتەوە بۆ ئەوەی کەمتر دیار بێت و نموودی کەم بێت. ئاوات بە فرسەخ دوورە لەوانەی وا خۆیان بە مەرکەزی هەموو جیهان دەزانن! لێرەدا شاعیر جارێک خۆی لەگەڵ بسکی یار، کەزیەی یار (دووجار)، دڵی خۆی و بولبولدا یەک دەخات، کە بسک دەردەداری بەژن وباڵایە، کەزیە ئاوبردە و بڵاو و پەرێشانە، دڵ هێشتا هەر قوتابییە و موتاڵا دەکات و بولبولیش بە جۆش و کوڵ و نائارامە. بسک و کەزیە: زوڵفی مرۆڤ (بەگشتی مێینە). دەردەدار: لێرەدا تامەزرۆ و ئەویندارە. ئاوبردە: فەوتاو، لەناو چوو. من هێنانی جوانی؛ لەگەڵ 'بەژن وباڵا'م زۆر پێ جوان نەبوو. یەکەمیان ناوی مەعنایە و بۆ نموونە لەگەڵ بەرزی دا کە نیشانەی باڵای یارە جوانتر دەهاتەوە تا لەگەڵ بەژن و باڵا خۆی. سوغرا و کوبڕا: 'صغری و کبری' دوو سەرەتان لە زانستی مەنتیق دا، کە یەکەمیان پەیوەندی بە دووهەمەوە دەدرێت و لە دووهەمدا ئاکامی قسە وەردەگیرێت ئینجا دەگوترێ ئێستا کە دووهەم ئاوایە، یەکەمیش دەبێ وا بێت. نیاز لە خوێندنی فەقێ لە حوجرەکانی مزگەوتدایە کە لە موتاڵا کردندا دەبێ هەوڵ بدەن بنەمای قسە و بۆچوونیان مەنتیقی و عەقڵانی بێت. لە ئەدەبی کلاسیکی کوردی و فارسیدا دەمی یار بچووک بێت باشە و چاوی یاریش گەورەی پەسنبدترە. سوغرا دەمی یارە و کوبڕا چاویەتی، شاعیریش هاوڕێ لەگەڵ دڵی خۆی، بە موتاڵایانەوە خەریکە! دڵی ئەوینداریش دیارە دەبێ لای گراویی خۆی بێت. من وشەی ئەگەرم زۆر پێ لەشوێنی خۆیدا نییە؛ ئەوینداری نەریتی نابێ لە جوانیی دڵدارەکەیدا گومانی هەبێت. باوکوو چەمکی 'مەگەر'یش زۆر چارەسەری کێشەکە ناکات بەڵام دەڵێی جوانتر دەبوو ئەگەر بگوترایە: "دەم وچاوی مەگەر سوغرا و کوبران ..." کە من و دڵ وا خەریکی موتاڵاکردنیانین! لەگەڵ بولبول: بولبول و باغ پێکەوە و موشتەری و بازاڕ و کاڵاش هەرسێکیان پێکەوە 'مترادف'ن. من و کەزیەی: شوبهاندنی کەزیەی یار بە مار زۆر تازە نییە. ماری بریندار بەدەوری خۆیدا دەسووڕێت و پۆپە دەخوات؛ کەزیەی یاریش بەو حیسابە، لوول و پەرێشان و ئاڵۆزە. دەشبێ کەزیەی یار پەرێشان بووبێت بۆیە ئەویندار ئاخ و سکاڵایەتی، دەنا ئەگەر هەردوکیان (کەزیە و شاعیر) بەسەر شانی یارەوە بوایەن ئیتر هاوار و گازندەیەکیان نەدەما!
هزج مسدس محذوف: مفاعیلن مفاعیلن فعولن |